Памяць у спадчыну перадаецца
Дом, у якім я жыла ў дзяцінстве, быў двухпавярховым на 8 кватэр. У трох з іх пражывалі ветэраны Вялікай Айчыннай вайны: бацька і сын Казімір і Яўгеній Данасевічы, Антон Курцэвіч, Мікалай Чатовіч. Добра памятаю, як на Дзень Перамогі яны апраналі святочныя пінжакі з мноствам медалёў і ішлі да помніка-абеліска загінулым землякам, што ўстаноўлены ў цэнтры Цешалава.
Побач з помнікам знаходзілася пачатковая школа, дзе я вучылася. Напярэдадні свята 9 Мая мы разам з настаўніцай заўсёды наводзілі там парадак, вучылі вершы пра Перамогу. На мітынг збіралася шмат людзей. І не толькі мясцовыя жыхары — прыходзілі і з суседняй Пухаўкі. На саўгасным аўтобусе прывозілі ветэранаў і ўсіх жадаючых з іншых навакольных вёсак. Прадстаўнікі мясцовага саўгаса «Пастаўскі» ўскладалі да помніка вянкі.
У сярэдняй школе я вучылася ў Лукашове, пачатковая ў Цешалаве закрылася. Мы, школьнікі, таксама ўдзельнічалі ва ўрачыстых мерапрыемствах ля помніка. Тут найлепшых вучняў прымалі ў піянеры. Гальштукі ім павязвалі ветэраны Вялікай Айчыннай. Атрымаўшы адукацыю, праз пэўны час я ўзначаліла лукашоўскую школу, якая і прадоўжыла шэфстваваць над знакавым для вяскоўцаў месцам. Ветэранаў заставалася ўсё менш і менш, а мне ўсё цікавей было слухаць іх успаміны. Але былым франтавікам, партызанам яны даваліся цяжка. Няпроста было ўгаварыць іх выступіць на мітынгу. Добра памятаю братоў Васілія і Анатолія Гілёў, іх суседа Антона Гіля, Пятра Жолнера, партызанку Юзэфу Валодзьку. З Жалязоўшчыны — Івана Курцэвіча, з Сіманаў — Івана Сіманёнка, з Сакалоў — Міхаіла Танану, з Ажарцаў — Аляксея Новікава.
На пліце ля помніка-абеліска значыцца 28 прозвішчаў мужчын, якія загінулі на франтавых дарогах. Даўно адышлі ў свет іншы не толькі ветэраны, але і большасць іх родных. Няма і лукашоўскай школы. Пасля яе закрыцця парадак ля помніка мы наводзілі разам з работнікамі лукашоўскага клуба, навасёлкаўскай бібліятэкі, маладзейшымі мясцовымі жанчынамі. 9 Мая сюды прыходзяць усе вяскоўцы, у тым ліку пажылыя, хто яшчэ мае сілы. Да многіх прыязджаюць дзеці і ўнукі. І яны прыносяць кветкі, ушаноўваюць памяць пра продкаў. Летась, напрыклад, сабраліся чатыры пакаленні Падгайскіх. І так кранальна было, калі дачка ўдзельніка вайны Фабіяна Варашкевіча прамовіла малітву за загінулых і памерлых! А яго праўнучкі Марыя і Аляксандра з 3-гадовымі прапраўнукамі франтавіка Мішам і Палінай усклалі кветкі да помніка. Падумала: як добра, калі памяць перадаецца ў спадчыну з пакалення ў пакаленне
Сёлета па ініцыятыве старшыні раённай ветэранскай арганізацыі Ганны Літвіновіч тэрыторыю вакол помніка добраўпарадкавалі навучэнцы ваенна-патрыятычнай групы СШ №4. Дзякуй ім за дапамогу. А ў Дзень Перамогі зноў ля помніка затрымцяць агеньчыкі лампадак, прагучыць ціхая малітва, лягуць на пліту першыя цюльпаны і паплывуць успаміны пра герояў-землякоў. Нам недаравальна забыць тых, хто 77 гадоў таму здабыў для нас мірнае неба.
Святлана Мелец, старшыня Навасёлкаўскага сельскага Савета
